Autorizimi, Betimi dhe Emërimi

Autorizimi, betimi dhe emërimi – dallimet, fushat e zbatimit dhe rëndësia juridike

Termat autorizim, betim dhe emërim (Vereidigung, Beeidigung und Ermächtigung) janë veçanërisht të rëndësishëm në lidhje me përkthimet e njohura zyrtarisht, pasi vetëm përkthyesit e kualifikuar që gëzojnë një nga këto statuse mund të kryejnë përkthime zyrtare. Për njohjen në Gjermani, këto përcaktime mund të ndryshojnë sipas rajoneve. Më poshtë sqarojmë ndryshimet dhe fushat e zbatimit të këtyre termave, si dhe rëndësinë e tyre në kontekstin juridik dhe administrativ.

Çfarë nënkuptojmë me këto terma? 

• Autorizimi (Vereidigung): Ky status përshkruan dhënien e një betimi para një gjykate ose autoriteti shtetëror. Personat, në këtë rast përkthyesit, zotohen të kryejnë detyrat e tyre me përpikmëri dhe në mënyrë të vërtetë. Termi "Vereidigung" haset në kontekste të ndryshme, për shembull te nëpunësit civilë, policët, ushtarët apo politikanët, të cilët japin betim për të përmbushur me ndërgjegje detyrat e funksionit të tyre. Edhe përkthyesit dhe interpretët mund të japin një betim të tillë, gjë që u mundëson të përkthejnë deklarata ose dokumente në mënyrë juridikisht të detyrueshme.

• Betimi (Beeidigung): Ky term përdoret shpeshherë si sinonim për autorizimin, veçanërisht kur një përkthyes apo interpret pranohet përkohësisht ose përherë për aktivitete zyrtare. Përkthyesit dhe interpretët që janë të betuar zyrtarisht kanë të drejtë të kryejnë përkthime të vërtetuara (me vulë), të cilat njihen nga autoritetet, gjykatat dhe institucionet e tjera zyrtare. Një përkthyes i betuar është i detyruar të respektojë betimin e tij dhe të përkthejë në mënyrë të paanshme dhe me përgjegjësi.

• Emërimi (Ermächtigung): Në lande si Reni Verior i Vestfalisë (Nordrhein-Westfalen) përdoret shpesh termi “përkthyes i emëruar”. Emërimi jepet zakonisht nga një gjykatë e landit ose një gjykatë e lartë, duke i dhënë të drejtë përkthyesit të kryejë përkthime të njohura për qëllime zyrtare. Përkthyesit e emëruar janë të detyruar ligjërisht të ruajnë konfidencialitetin dhe të jenë të paanshëm, si dhe mund të realizojnë përkthime zyrtare për dokumente nga më të ndryshmet.

Terma të ndryshëm – vlerë juridike e njëjtë

Në Gjermani, përdorimi i termave "vereidigt", "beeidigt" dhe "ermächtigt" ndryshon nga një land në tjetrin, por në vetvete kanë të njëjtën fuqi juridike në të gjithë territorin. Për shembull, në Bavari (Bayern) një përkthyes porositet publikisht (öffentlich bestellt) dhe betohet, ndërkohë në Hamburg ky status quhet autorizim (Vereidigung), ndërsa në Renin Verior të Vestfalisë (Nordrhein-Westfalen) njihet si emërim (Ermächtigung). Këto emërtime njihen në të gjithë Gjermaninë dhe i pajisin përkthyesit me të drejtën për të hartuar përkthime zyrtare që pranohen nga gjykatat dhe autoritetet.

Fushat e zbatimit dhe të përdorimit

Përkthyesit e autorizuar, të betuar ose të emëruar gëzojnë të drejtën të përkthejnë dhe të vërtetojnë dokumente dhe deklarata për qëllime zyrtare. Fushat më të zakonshme të zbatimit janë:

• Procedurat gjyqësore dhe sistemi juridik: Përkthyesit dhe interpretët e miratuar për punë në gjykata përkthejnë deklarata dhe dokumente që kërkohen për procese gjyqësore apo padi. Shpesh kërkohet që saktësia e përkthimit të konfirmohet me betim, në mënyrë që dokumenti të përdoret në proces.

• Dokumentet zyrtare dhe administrative: Dokumente si certifikatat e lindjes, certifikatat e martesës, dëftesat e shkollave ose dokumentet për shtetësi duhet të përkthehen dhe të vërtetohen për t’u pranuar nga autoritetet kompetente. Vetëm përkthyesit e betuar ose të emëruar mund të bëjnë përkthime të tilla.

• Komunikimi juridik ndërkombëtar: Për personat, që shpërngulen jashtë vendit ose kërkojnë punë atje, kërkohen shpesh përkthime zyrtare të dokumenteve të ndryshme. Në këtë rast, kërkohet një konfirmim zyrtar nga një përkthyes i autorizuar ose i emëruar, i cili në shumicën e rasteve njihet edhe ndërkombëtarisht.

Rëndësia e formulës së betimit dhe vlefshmëria juridike

Formula e betimit që jepet gjatë një betimi ose betimi zyrtar mund të ndryshojë sipas landit dhe natyrës së detyrës. Disa lande lejojnë edhe një variant jofetar të betimit. Përkthyesi i autorizuar ose i betuar është i lidhur me detyrime të rrepta ligjore nëpërmjet betimit të tij, të cilat garantojnë paanshmëri, konfidencialitet dhe përgjegjësi për saktësinë dhe plotësinë e përkthimeve të tij.

Megjithatë, një përkthyes i betuar ose i emëruar nuk ka të drejtë të vërtetojë vetë dokumente origjinale. Një vërtetësim i tillë, për shembull i një certifikate ose kopjeje të saj, mund të bëhet vetëm nga një noter.